Сіні колер у моўнай карціне свету беларусаў і рускіх

Abstract

Артыкул знаёміць з рэпрэзентацыяй сіняга колеру ў моўных карцінах свету беларусаў і рускіх. Мэтай даследвання з’яўляецца (1) вылучэнне агульнага і ўласнага ў лексіка-фразеалагічным полі блізкароднасных моў; (2) агляд метафар; (3) характарыстыка вітальнасці моўных адзінак у сінхраніі і дыяхраніі. Аб’ектам вывучэння з’яўляюцца лексічныя і фразеалагічныя адзінкі з семантыкай сіняга колеру, крыніцымі служаць беларускія і рускія слоўнікі і матэрыялы масмедый. Аналіз моўных адзінак паказвае, што ў моўных карцінах свету беларусаў і рускіх сіні колер прадстаўлены падобным чынам. Колькасць уласных адзінак мінімальная (Р. сіні кафтан, Б. збіць на горкі / чорны яблык), адрозненне назіраецца ў выкарыстанні назвы васілька – у рускіх народных гаворках, у адрозненні ад беларускіх, шырока ўжываюцца назвы з коранем сін- : синёцвет, синецвётик, синецвётка, синюшник. У рускай афіцыйнай сімволіцы сіні колер мае культуралагічнае значэнне, неафіцыйны беларускі сімбаларый надае культураносное значэнне васільку і васільковаму адценню. Праведзенае даследванне, у адрозненне ад папярэдніх, упершыню ахапіла дыяхронны і сінхронны зрэзы ў развіцці семантыкі сіняга колеру ў дзвюх мовах – ад старажытных асацыяцый (сини очи, синий лёд, синевая рана) да сучасных інавацый, якія закранаюць трансфармацыю выразу да пасінення. Лінгвістыка колеру адносіцца да маладых навуковых напрамкаў і яшчэ меньш пашырана ў сферы кампаратыўных даследванняў. Акрамя чыста лінгвістычнай значымасці, каштоўнасць распрацоўкі дадзенай тэмы спалягае ў магчымасці выкарыстання матэрыялу ў адукацыйным працэссе, перакладзе і міжкультурнай камунікацыі. Вынікі даследвання могуць быць карыснымі ў працэсе стварэння новай дзяржаўнай сімволікі Беларусі