Стан культурнай справы на тэрыторыі Беларусі ў гады Першай сусветнай вайны (1914 – люты 1918 г.)

Abstract

Развіццё культуры на тэрыторыі Беларусі ў гады Першай сусветнай вайны было няпростым. Увядзенне ваеннага становішча, нямецкае наступленне вясной 1915 года, а потым падзел беларускіх зямель на дзве часткі – гэтыя абставіны прывялі да таго, што становішча ў культурнай сферы заходняй і ўсходняй частак тэрыторыі Беларусі было не аднолькавым. На акупіраваных землях хоць культура і развівалася пад нямецкім пачаткам, але ўпор быў зроблены на развіццё беларускай культуры, беларускай мовы з мэтай знізіць расійскі ўплыў на гэтыя тэрыторыі і выкарыстаць ў далейшым заходнебеларускія зямлі ў сваіх інтарэсах. На ўсходняй частцы тэрыторыі Беларусі, якая засталася ў сферы расійскага ваеннага камандавання, развіццё беларускай культуры ішло ў іншым кірунку і мела свае асаблівасці. Аб’ектам даследавання з’яўляецца беларуская культура ў перыяд са жніўня 1914 г. да лютага 1918 г. Мэта працы – выявіць на аснове параўнання акупіраванай і неакупіраванай частак беларускіх зямель адметнасці культурнай справы на тэрыторыі Беларусі ў гады Першай сусветнай вайны. Напярэдадні стагоддзя са дня заканчэння Першай сусветнай вайны і 100-гадовай гадавіны абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі актуалізуецца праблема развіцця беларускай культуры ў гады Першай сусветнай вайны. Усебаковае і аб’ектыўнае вывучэнне кірункаў культурнага развіцця дапаўняе навуковыя веды пра грамадска-палітычныя і сацыяльна-культурныя працэсы, дазваляе больш глыбока зразумець і прааналізаваць змены ў грамадстве, якія адбываліся ў часы ваенных і рэвалюцыйных узрушэнняў, а таксама дапамагае асэнсаваць яшчэ адну невядомую старонку ў беларускай гісторыі і гісторыі беларускага народа.