Моўны эксперымент у беларускай філасофскай паэзіі

Abstract

Аналізуецца лінгвістычная скіраванасць філасофскай лірыкі на прыкладзе творчасці сучасных беларускіх паэтаў А. Разанава, М. Баярына, І. Кулікова. Апісаны гістарычныя перадумовы фарміравання лінгвацэнтрызму ў філасофскай паэзіі. Вылучаны асаблівасці ў арганізацыі лексічнай структуры твораў, выяўлена спецыфіка аўтарскай словатворчасці. Адзначана, што суб’ектыўная арганізацыя паэтычнага твора вызначае індывідуалізацыю яго мовы і абумоўліваецца імкненнем пісьменніка да стварэння самабытнай мовы. Сцвярджаецца, што мастацкая літаратура, як і філасофія, спараджае падзейнасць думкі, але, у адрозненне ад апошняй, не карыстаецца наборам аргументаў, якія можна пераняць у філосафаў, а зыходзіць з падзейнасці самой мовы: так сціраюцца межы паміж уласна філасофскім і мастацкім творамі. Зроблена выснова пра тое, што ў філасофскай паэзіі названых аўтараў сама мова з’яўляецца тэмай паэтычных разваг і эксперыментаў, у якіх знаходзяць сваю рэалізацыю лінгвістычныя канцэпцыі сімвалістаў і структуралістаў. = Анализируется лингвистическая направленность философской лирики на примере творчества современных белорусских поэтов А. Рязанова, М. Боярина, И. Куликова. Описаны исторические предпосылки формирования лингвоцентризма в философской поэзии. Выделены особенности в организации лексической структуры произведений, выявлена специфика авторского словотворчества. Отмечено, что субъективная организация поэтического произведения определяет индивидуализацию его языка и обусловлена стремлением писателя создать самобытный язык. Утверждается, что художественная литература, как и философия, порождает событийность мысли, но, в отличие от последней, не пользуется набором аргументов, которые можно перенять у философов, а исходит из событийности самого языка: так стираются границы между собственно философским и художественным произведениями. Сделан вывод о том, что в философской поэзии названных авторов сам язык является темой поэтических рассуждений и экспериментов, в которых находят свою реализацию лингвистические концепции символистов и структуралистов. = The article is devoted to analysis of phenomenon of linguistic focus philosophical lyrics on the example of the creativity modern Belarusian poets, A. Ryazanov, M. Boyarin, I. Kulikov. Describes the historical background of the formation of lingvocentrism in philosophical poetry. The features in the organization of the lexical structure of the works are characterized by the peculiarities of the authorʼs word creation. Reveals that the subjective organization of poetry defines the individualization of the language of art works, which makes the desire of the writer to create a separate language. Literature, like philosophy, generates an eventuality of thought, but unlike the latter, it does not use a set of arguments that you can learn from philosophers, and proceeds from the eventuality of the language itself. So the boundaries are blurred between the actual philosophical work, and a work of fiction in the classical sense. In the philosophical poetry of the authors the language itself is the theme of poetic arguments and experiments, which are implemented linguistic concepts of the symbolists, structuralists.