Пожалуйста, используйте этот идентификатор, чтобы цитировать или ссылаться на этот документ:
https://elib.bsu.by/handle/123456789/275197| Заглавие документа: | Книга Псалмов в творчестве И. Г. Гердера: исследования, переводы, рецепция в поэзии |
| Другое заглавие: | The Book of Psalms in the works of J. G. Herder: research, translation, reception in poetry / G. V. Sinilo Книга Псалмов в творчестве И. Г. Гердера: исследования, переводы, рецепция в поэзии / Г. В. Синило |
| Авторы: | Синило, Г. В. |
| Тема: | ЭБ БГУ::ОБЩЕСТВЕННЫЕ НАУКИ::Литература. Литературоведение. Устное народное творчество |
| Дата публикации: | 2021 |
| Издатель: | Минск : БГУ |
| Библиографическое описание источника: | Журнал Белорусского государственного университета. Филология = Journal of the Belarusian State University. Philology. - 2021. - № 3. - С. 36-51 |
| Аннотация: | Исследуется рецепция Книги Псалмов в творчестве И. Г. Гердера (J. G. Herder, 1744–1803), выдающегося немецкого философа, теолога, библеиста, фольклориста, переводчика, поэта. Утверждается, что Гердер открывает и обосновывает принципиально новый подход к Библии как художественному феномену, как итогу творчества еврейского народа на этапе Древности. Основоположник культурно-исторического подхода к искусству и сравнительного изучения литератур, Гердер рассматривает Библию не только как Священное Писание, несущее в себе вечные истины, но и как поэзию, родившуюся в определенном социокультурном контексте. В монументальной работе «О духе еврейской поэзии» («Vom Geist der Еbräischen Poesie», 1782–1783) он дает историко-культурный обзор возникновения и развития еврейской религии и поэзии, рассматривает библейскую поэзию как органичную часть мирового литературного процесса и одновременно показывает ее уникальность в сравнении с другими древними литературами. Переосмысливая понятие «классическая литература» (и, шире, «классическая культура»), Гердер говорит о необходимости включения в орбиту «классического» древних восточных культур и особенно Библии, оказавшей огромное влияние на европейскую культуру и ее поэзию. Одновременно он утверждает невозможность оценки библейской поэзии согласно критериям поэзии эллинской, как и любой другой. Среди библейских книг Гердера особенно привлекает Книга Псалмов (Псалтирь), являющаяся антологией древнееврейской религиозно-философской и литургической лирики. Он справедливо считает ее высшим взлетом еврейской и мировой поэзии, потому что в ней представлена широчайшая гамма чувств верующего человека, поражающая своей глубиной картина человеческой души, ведущей диалог с Богом. К тому же для Гердера это образец подлинно «наивной» поэзии, непосредственно изливающейся из сердца. Он рассматривает библейские псалмы в историко-культурном контексте, подчеркивает в них авторское начало, выявляет их жанровую специфику и особенности стилистики. В своем исследовании Гердер приводит собственные многочисленные переводы псалмов и впервые разрабатывает научные принципы художественного перевода, опирающегося на оригинал, точно передающего не только смысл, но и форму произведения, его ритмомелодику и стилистику. Показывается, что в религиозно-философской поэзии самого Гердера Книга Псалмов играет определяющую архетекстуальную роль, выполняя функции смысло- и текстопорождения. Стилистика библейских псалмов особенно важна для штюрмерского периода творчества Гердера, но в целом их духовные смыслы питают всю его религиозно-философскую лирику. Утверждается, что ритмика и стилистика библейских псалмов влияют на становление жанра религиозно-философского гимна, написанного свободными ритмами (in freien Rhythmen), т. е. верлибром, и впервые освоенного Ф. Г. Клопштоком. Этот же жанр является ведущим в религиозно-философской лирике Гердера. Таким образом, псалмы становятся также архитекстами (жанровыми образцами) для его поэзии. В целом как библейские исследования Гердера, так и его поэзия, архетекстуально связанная с Книгой Псалмов, представляют собой синтез теологии, литературоведения, культурфилософии и собственно поэзии. |
| Аннотация (на другом языке): | In this paper we explore the reception of the Book of Psalms in the work of J. G. Herder (1744 –1803), an outstanding German philosopher, theologian, biblical scholar, folklorist, translator and poet. We affirm that Herder discovers and substantiates a fundamentally new approach to the Bible as an artistic phenomenon, as the result of the work of the Jewish people at the stage of Antiquity. The discoverer of the cultural-historical approach to art and the comparative study of literatures, Herder views the Bible not only as Holy Scripture, carrying eternal truths, but also as poetry, born in a specific socio-cultural context. In the monumental work «On the spirit of Hebrew poetry» («Vom Geist der Ebräischen Poesie», 1782–1783), he gives a historical and cultural overview of the emergence and development of Jewish religion and poetry, shows biblical poetry, on the one hand, as an organic part of the world literary process, on the other hand, its uniqueness in comparison with other ancient literatures. Rethinking the concept of «classical literature» (and, more broadly, «classical culture»), Herder speaks of the need to include in the orbit of the «classical» ancient oriental cultures and especially the Bible, which had a huge impact on European culture and its poetry. At the same time, he asserts the impossibility of evaluating biblical poetry according to the criteria of Hellenic poetry, like any other. Among the biblical books, Herder is especially attracted by the Book of Psalms, which is an anthology of Hebrew religious, philosophical and liturgical lyrics. He rightly considers it the highest rise of Jewish and world poetry, because it presents the widest range of feelings of a deeply religious person, striking in its depth the picture of the human soul, conducting a dialogue with God. Moreover, for Herder, it is an example of a truly «naïve» poetry pouring out directly from the heart. He examines the biblical psalms in a historical and cultural context, emphasises the author’s principle in them, reveals their genre specificity and peculiarities of their stylistics. In his research, Herder cites his own numerous translations of the psalms and for the first time develops the scientific principles of literary translation, based on the original, accurately conveying not only the meaning, but also the form of the work, its rhythm melodies and stylistics. It is shown that in the religious and philoso phical poetry of Herder himself the Book of Psalms plays a decisive archetextual role, performing the functions of meaning and text generation. The style of the biblical psalms is especially important for the Stürmer period of Herder’s work, but in general, their spiritual meanings feed all of his religious and philosophical lyrics. It is argued that the rhythm and style of biblical psalms influences the formation of the genre of a religious and philosophical hymn, written in free rhythms (in freien Rhythmen), that is, vers libre, and first mastered by F. G. Klopstock. The same genre is the leading one in Herder’s religious and philosophical lyrics. Thus, the psalms also become architects (genre samples) for his poetry. In general, both Herder’s biblical studies and his poetry, archetextually associated with the Book of Psalms, represent a synthesis of theology, literary criticism, cultural philosophy and poetry itself. = Даследуецца рэцэпцыя Кнігі Псальмаў у творчасці Ё. Г. Гердэра (J. G. Herder, 1744 –1803), выдатнага нямецкага філосафа, тэолага, біблеіста, фалькларыста, перакладчыка, паэта. Сцвярджаецца, што Гердэр адкрывае і абгрун тоўвае прынцыпова новы падыход да Бібліі як мастацкага феномена, як выніку творчасці яўрэйскага народа на этапе Старажытнасці. Пачынальнік культурна-гістарычнага падыходу да мастацтва і параўнальнага вывучэння лі таратур, Гердэр разглядае Біблію не толькі як Святое Пісанне, што нясе ў сабе вечныя ісціны, але і як паэзію, што нарадзілася ў пэўным сацыякультурным кантэксце. У манументальнай працы «Пра дух яўрэйскай паэ зіі» («Vom Geist der Еbräischen Poesie», 1782–1783) ён дае гісторыка-культурны агляд узнікнення і развіцця яўрэйскай рэ лі гіі і паэзіі, разглядае біблейскую паэзію як арганічную частку сусветнага літаратурнага працэсу і адначасова паказвае яе ўнікальнасць у параўнанні з іншымі старажытнымі літаратурамі. Пераасэнсоўваючы паняцце «класічная літаратура» (і, шырэй, «класічная культура»), Гердэр кажа пра неабходнасць уключэння ў арбіту «класічнага» старажытных усходніх культур і асабліва Бібліі, якая моцна паўплывала на еўрапейскую культуру і яе паэ зію. Адначасова ён сцвярджае немагчымасць ацэньвання біблейскай паэзіі паводле крытэрыяў паэзіі элінскай, як і кожнай іншай. Сярод біблейскіх кніг Гердэра асабліва прыцягвае Кніга Псальмаў (Псалтыр), якая з’яўляецца анталогіяй старажытнаяўрэйскай рэлігійна-філасофскай і літургічнай лірыкі. Ён справядліва лічыць яе найвышэйшым узлётам яўрэйскай і сусветнай паэзіі, таму што ў ёй выяўлена найшырэйшая гама пачуццяў верніка, уражальная карціна чалавечай душы, якая вядзе дыялог з Богам. Да таго ж для Гердэра гэта ўзор сапраўднай «наіўнай» паэзіі, што непасрэдна выліваецца з сэрца. Ён разглядае біблейскія псальмы ў гісторыка-культурным кантэксце, падкрэслівае ў іх аўтарскі пачатак, выяўляе жанравую спецыфіку і асаблівасці стылістыкі. У сваім даследаванні Гердэр дае шматлікія ўласныя пераклады псальмаў і ўпершыню распрацоўвае навуковыя прынцыпы мастацкага перакладу, які павінен абапірацца на арыгінал, дакладна перадаваць не толькі сэнс, але і форму твора, яго рытмамелодыку і стылістыку. Паказваецца, што ў рэлігійна-філасофскай паэзіі самога Гердэра Кніга Псальмаў адыгрывае вызначальную архетэкстуальную ролю, выконваючы функцыі сэнса- і тэкстаспараджэння. Сты лісты ка біблейскіх псальмаў асабліва важная для шцюрмерскага перыяду творчасці Гердэра, але ў цэлым іх ду хоўныя сэнсы сілкуюць усю яго рэлігійна-філасофскую лірыку. Сцвярджаецца, што рытміка і стылістыка біблейскіх псальмаў уплываюць на станаўленне жанру рэлігійна-філасофскага гімна, напісанага свабоднымі рытмамі (in freien Rhythmen), гэта значыць верлібрам, і ўпершыню асвоенага Ф. Г. Клопштакам. Гэты ж жанр з’яўляецца магіс тральным у рэлігійна-філасофскай лірыцы Гердэра. Такім чынам, псальмы становяцца таксама архітэкстамі (жанравымі ўзорамі) для яго паэзіі. У цэлым як біблейскія даследаванні Гердэра, так і яго паэзія, архетэкстуальна звязаная з Кнігай Псальмаў, уяўляюць сабою сінтэз тэалогіі, літаратуразнаўства, культурфіласофіі і ўласна паэзіі. |
| URI документа: | https://elib.bsu.by/handle/123456789/275197 |
| ISSN: | 2521-6775 |
| Лицензия: | info:eu-repo/semantics/openAccess |
| Располагается в коллекциях: | 2021, №3 |
Все документы в Электронной библиотеке защищены авторским правом, все права сохранены.