Edebiyatta anlatı tiplerinin gelişimi

Abstract

Sanat eserinin incelenmesi, bu metni neyin ortaya çıkardığının incelenmesidir. Sanat eserleri etrafımızı saran gerçekliğin modellemesi ise, sanatçı bu modellemeyi yaparken kendisini de anlatır. Bu açıdan yazar, metnin tüm sanatsal yapısında aranmalıdır. Yazar-eser/metin probleminin hala güncelliğini koruması, anlatıcı kavramının değişik anlamlarının tam olarak ayırt edilememesi ile ilişkilidir. Eserdeki anlatıcı ile gerçekteki yazar ilişkisi karmaşıktır; yazar anlatıcının tüm sorumluluklarını üzerine almayabilir. Aslında bu sanatsal bilincin tarihi gelişimiyle alakalıdır. Anlatıcı ile okuyucu arasındaki sınırların belirsiz olduğu, kimin anlattığı, ne anlattığı, kime anlattığı arasında fark olmadığı, anlatıcı imgesinin henüz bireyselleşmediği ilk çağlardan XVIII. yüzyılda ortaya çıkan Tanrısal anlatı ve Ben anlatıya kadar tüm Anlatı türlerinin tipolojileri genellikle eserde konuşan ile anlatıcının bilinçlerinin ‘yakınlığı-uzaklığı’ temeline dayandırılır. Çalışmada anlatıcı-yazar, kahraman ve okuyucu ilişkilerinin tarihsel serüveni anlatılmaktadır.