Please use this identifier to cite or link to this item:
https://elib.bsu.by/handle/123456789/231173| Title: | Сінтаксічныя канструкцыі з кампаратывам у навуковым стылі беларускай літаратурнай мовы 1920– 30-х гг |
| Other Titles: | Syntactic consructions with comparative forms in the scientific style of the Belarusian literary language of 1920–30s. / I. V. Naurotskaya Синтаксические конструкции с компаративом в научном стиле белорусского литературного языка 1920–30-х гг. / И. В. Навроцкая |
| Authors: | Наўроцкая, І. В. |
| Keywords: | ЭБ БГУ::ОБЩЕСТВЕННЫЕ НАУКИ::Языкознание ЭБ БГУ::ГРАМАДСКІЯ НАВУКІ::Мовазнаўства |
| Issue Date: | 2019 |
| Publisher: | Минск : БГУ |
| Citation: | Журнал Белорусского государственного университета. Филология = Journal of the Belarusian State University. Philology. - 2019. - № 2. - С. 77-92 |
| Abstract: | Распрацаванa класіфікацыя значэнняў канструкцый з кампаратывам, колькасна ахарактарызаваны кожны з вылучаных відаў, у тым ліку паводле падстыляў навуковага стылю, апісаны функцыі адзінак з кампаратывам у навуковай разнавіднасці літаратурнай мовы. Гэта дазволіла прадставіць беларускую літаратурную мову 1920–30-х гг. як стылістычна больш разгалінаваную ў параўнанні з мовай папярэдняга, нашаніўскага перыяду, у рамках якога атрымаў афармленне толькі навукова-папулярны падстыль, і прыйсці да высновы, што катэгорыя ступені параўнання ўдзельнічае ў рэалізацыі стылістычных мэт выказвання, а таму можа разглядацца як граматычная і функцыянальная семантыка-стылістычная катэгорыя. Паказана, што стылявую прыналежнасць крыніц даследчага матэрыялу неабходна ўлічваць пры распрацоўцы класіфікацый моўных структур. Выяўлены некаторыя тэндэнцыі ў развіцці беларускай літаратурнай мовы 1920–30-х гг.: пасля 1930 г. назіралася пераарыентацыя ва ўжыванні суперлятыўных форм, якія не суадносяцца фармальна і семантычна. Канстатуецца, што пасля 1933 г. быў звужаны набор займеннікаў, якія паясняюць кампаратыў або залежны ад яго назоўнік. Адзначана, што метад градуальнага супастаўлення для навуковага стылю пры апісанні аб’ектаў даследавання з’яўляецца больш аптымальным у параўнанні з антанімічным супрацьпастаўленнем, паколькі пры дапамозе канструкцый з кампаратывам аб’ект атрымлівае ўсебаковае апісанне з улікам дробных спецыфічных дэталей. Звернута ўвага на неабходнасць комплекснага і сістэмнага вывучэння кампаратыва прыметніка і прыслоўя ў беларусістыцы. |
| Abstract (in another language): | The paper presents the classification of comparative constructions meanings, quantitative analysis of each kind of constructions was conducted including characterization by sub-styles of the scientific style, the role of constructions with comparative in scientific functional variation was described. This allows to present the Belarusian literary language of 1920–30s as stylistically more well-developed in contrast to the language of the previous period of the newspaper «Nasha Niva», in which only popular scientific prose style was defined, and to conclude that the category of the degrees of comparison realize stylistic purposes of a statement. The category of the degrees of comparison can be considered as a grammatical and functional semantic-stylistic category. It is significant that the stylistic belonging of the primary sources used during the research should be taken into account the classification of language structures. The study identifies certain trends of the Belarusian literary language of 1920–30s. After 1930, refocusing in the formally non correlated superlative forms has been observed. After 1933, limited set of pronouns clarifying the comparatives form or the referred noun is noted. The paper explaines that in the scientific style the method of gradable comparing for description of research activities is the most appropriate compared to the method of opposite contrasting because the object is described in comprehensive review taking into account small specific details with regard to using constructions with comparative forms. The emphasis is placed on the need of a systematic and holistic approach to the study of adjective and adverb comparatives in the Belarusian linguistics. = Разработана классификация значений конструкций с компаративом, количественно охарактеризован каждый из выделенных видов, в том числе по подстилям научного стиля, описаны функции единиц с компаративом в научной разновидности литературного языка. Это позволило представить белорусский литературный язык 1920–30-х гг. как стилистически более разветвленный по сравнению с языком газеты «Наша ніва», в рамках которого получил оформление только научно-популярный подстиль, и прийти к выводу, что категория степени сравнения участвует в реализации стилистических целей высказывания, а поэтому может рассматриваться как грамматическая и функциональная семантико-стилистическая категория. Показательно, что стилевую принадлежность источников исследуемого материала необходимо учитывать при разработке классификаций языковых структур. Выявлены некоторые тенденции в развитии белорусского литературного языка 1920–30-х гг.: после 1930 г. наблюдалась переориентация в употреблении суперлятивных форм, несоотносимых формально и семантически. Констатируется, что после 1933 г. использовался суженный набор местоимений, поясняющих компаратив или зависимое от него существительное. Отмечено, что метод градуального сопоставления для научного стиля при описании объектов исследования является более оптимальным по сравнению с антонимическим противопоставлением, поскольку с помощью конструкций с компаративом объект получает всестороннее описание с учетом мелких специфичных деталей. Обращено внимание на необходимость комплексного и системного изучения компаратива прилагательного и наречия в белорусском языкознании. |
| URI: | http://elib.bsu.by/handle/123456789/231173 |
| ISSN: | 2521-6775 |
| Licence: | info:eu-repo/semantics/openAccess |
| Appears in Collections: | 2019, №2 |
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.