Рээвакуацыя вымушаных мігрантаў з Беларусі: удзел беларускіх бежанскіх арганізацый у каардынацыі працэсу (1917–1918)

Abstract

Вывучаецца адна з самых складаных старонак гісторыі вымушанай міграцыі з Беларусі ў гады Першай сусветнай вайны – рээвакуацыя 1917–1918 гг. Даследуюцца месца і маштаб удзелу беларускіх бежанскіх арганізацый у каардынацыі гэтага працэсу. Адзначана, што працягласць рээвакуацыі і ўдзел у ёй прадстаўнікоў улады, якая змянялася ў Расіі ў ходзе рэвалюцыйных узрушэнняў некалькі разоў, дазваляюць убачыць магчымасці ўздзеяння на беларускіх бежанцаў розных палітычных сіл, у тым ліку беларускіх. На падставе новых матэрыялаў Дзяржаўнага архіва Расійскай Федэрацыі, матэрыялаў перыядычнага друку 1917–1918 гг. і найноўшых даследаванняў па гісторыі бежанства сцвярджаецца, што ўцекачы палохалі палітыкаў сваёй разнастайнасцю, а таксама звязаным з іх прысутнас- цю комплексам бытавых праблем, прыярытэтных у параўнанні з пытаннямі палітычнага ўплыву для саміх мігрантаў. Зроблена выснова аб вельмі абмежаваным уплыве на бежанцаў з боку беларускіх палітыкаў. Выказана думка пра тое, што ключавое ўздзеянне на мігрантаў у ходзе рээвакуацыі аказвалі савецкія органы ўлады, якія імкнуліся трымаць пад кантролем усе аспекты дэпартацыі насельніцтва. = Изучается одна из самых сложных страниц истории вынужденной миграции из Беларуси в годы Первой мировой войны – реэвакуация 1917–1918 гг. Исследуются место и масштаб участия белорусских беженских организаций в его координации. Отмечено, что продолжительность реэвакуации и участие в ней представителей власти, которая сменялась в России в ходе революционных потрясений несколько раз, позволяют увидеть возможности воздействия на белорусских беженцев различных политических сил, в том числе белорусских. На основании новых материалов Государственного архива Российской Федерации, материалов периодической печати 1917–1918 гг. и новейших исследований по истории беженства утверждается, что беженцы настораживали политиков своей этнической и социально-экономической пестротой, а также связанным с их присутствием комплексом бытовых проблем, приоритетных в сравнении с вопросами какого-либо политического влияния для мигрантов. Сделан вывод о весьма ограниченном влиянии на беженцев со стороны белорусских политиков. Высказано мнение о том, что ключевое воздействие на мигрантов в ходе реэвакуации оказывали советские органы власти, которые стремились держать под контролем все аспекты депортации населения. = The article is devoted to one of the most difficult pages in the history of forced migration from Belarus in the World War I – the period of re-evacuation 1917–1918 – time changes in the coordination of this migration process. The research problem and the scale of participation of Belarusian refugee organizations in the coordination of this process. Its duration and participation of various authorities, which succeeded each other in Russia during the revolutionary turmoil re-evacuation of telepremera research, as it allows you to see the possibilities of influence on the Belarusian refugees of various political forces, including and Belarusian. Based on new materials of the State archive of the Russian Federation, materials of periodicals of 1917–1918 and the latest research on the history of refugee status, the article notes that refugees alarmed the politicians of their ethnic and socio-economic diversity and connectedness with complex domestic problems, which for them was a priority compared to the issues some political influence. The author concludes on a very limited influence on the refugees by Belarusian politicians. A key influence, according to the author, migrants during re-evacuation were provided by the Soviet authorities who sought to control all aspects of the deportation of the population.