Першы Усебеларускі з’езд (снежань 1917 г.): да стагоддзя

Abstract

Разглядаецца становішча Беларусі ў пачатку 1917 г., выяўляецца ўплыў ваенных дзеянняў на арганізацыю і разгортванне палітычных рухаў на беларускiх землях. Вызначана роля першага і другога з’ездаў беларускіх нацыянальных арганізацый у развіцці ідэі аб аўтаноміі Беларусі. Прааналізаваны змены ў палітыцы гэтых арганізацый пасля кастрычніцкіх падзей у Петраградзе, паказаны разыходжанні ў поглядах прадстаўнікоў Вялікай беларускай рады, Беларускага абласнога камітэта і Абласнога выканаўчага камітэта Заходняй вобласці. Апiсваюцца асаблiвасцi склікання і ход Усебеларускага з’езда, адзначаны яго склад і праведзеныя ім мерапрыемствы. Зроблена выснова пра тое, што iдэя аб незалежнасці Беларусі сярод удзельнікаў сходу не была паспяховай, а дэкларацыя, якую спрабавалі прыняць у ноч з 17 на 18 снежня, мела кампрамісны характар. Раскрываюцца наступствы разгону з’езда бальшавікамі, вызначаецца роля гэтага форуму ў пашырэнні нацыянальна-вызваленчага руху, фарміраванні ідэі непадзельнасці і незалежнасці Беларусі. = Рассматривается положение Беларуси в начале 1917 г., выявляется влияние военных действий на организацию и развертывание на белорусских землях политических движений. Определена роль первого и второго съездов белорусских национальных организаций в развитии идеи об автономии Беларуси. Проанализированы изменения в политике белорусских национальных организаций после октябрьских событий в Петрограде, показаны расхождения во взглядах представителей Великой белорусской рады, Белорусского областного комитета и Областного исполнительного комитета Западной области. Описаны особенности созыва и ход Всебелорусского съезда, указаны его состав и предпринятые им действия. Сделан вывод о том, что идея о независимости Беларуси среди участников съезда не имела успеха, а декларация, которую попробовали принять в ночь с 17 на 18 декабря, носила компромиссный характер. Раскрываются последствия разгона съезда большевиками, определяется роль этого форума в развитии национально-освободительного движения, формировании идеи неделимости и независимости Беларуси. = The article examines the situation in Belarus in early 1917, the impact of military actions on the organization and deployment of political movements on its territory. The role of I and II congresses of the Belarusian national organizations in the development of the idea of the autonomy of Belarus was determined. Changes in the policy of Belarusian national organizations after the October events in Petrograd, differences in views of the Great Belarusian Rada, the Belarusian Regional Committee and the Regional Executive Committee of the Western Region have been analyzed. The article tells about the convocation and progress of the All-Belarusian Congress, its composition and actions. The conclusion has made that the idea of Belarus’ independence among the participants of the congress was not successful, and the declaration, which was tried to accept on the night of 17–18 December, was of a compromise nature. The consequences of the dispersal of the congress by the Bolsheviks are considered, the role of congress in the development of the national liberation movement, the formation of the idea of indivisibility and independence of Belarus is determined.