Асаблівасці трактата Міхалона Літвіна «Пра норавы татар, літвінаў і маскавітаў» як крыніцы па гісторыі знешняй палітыкі Вялікага Княства Літоўскага ў канцы XV – сярэдзіне XVI ст.

Abstract

Ахарактарызавана магчымасць выкарыстання зместу трактата Міхалона Літвіна «Пра норавы татар, літвінаў і маскавітаў» у якасці аўтэнтычнай крыніцы па гісторыі знешняй палітыкі Вялікага Княства Літоўскага ў канцы XV – сярэдзіне XVI ст. Адзначана, што метадалагічнай базай даследавання сталі агульнанавуковыя (аналітычны, сінтэтычны, лагічны), гістарычны (гісторыка-параўнальны), крыніцазнаўчы (гісторыка-крытычны) метады. Раз¬глядаецца навуковая дыскусія пра магчымага аўтара трактата. Падтрымліваецца меркаванне Е. Ахманьскага пра тое, што пад псеўданімам Міхалон Літвін, верагодна, выступіў Венцаслаў Мікалаевіч. Аналізуецца змест тэксту дзесяці захаваных частак трактата. Канстатуецца наяўнасць у ім шэрагу ўнікальных паведамленняў, якія не сустра¬каюцца ў іншых крыніцах. Паказана, што твор утрымлівае шмат звестак па гісторыі ўзаемаадносін Вялікага Кня¬ства Літоўскага з Крымскім ханствам і некаторымі іншымі татарскімі ордамі. Звяртаецца ўвага на інфармацыю па гісторыі ўзаемаадносін Вялікага Княства Літоўскага з Маскоўскім вялікім княствам. = Охарактеризована возможность использования содержания трактата Михалона Литвина «О нравах татар, литов¬цев и москвитян» в качестве аутентичного источника по истории внешней политики Великого княжества Литовского в конце XV – середине XVI в. Указано, что методологической базой исследования стали общенаучные (аналитиче¬ский, синтетический, логический), исторический (историко-сравнительный), источниковедческий (историко-крити¬ческий) методы. Рассмотрена научная дискуссия о возможном авторе трактата. Поддерживается мнение Е. Охмань¬ского о том, что под псевдонимом Михалон Литвин выступил Венцеслав Николаевич. Анализируется содержание текста десяти сохранившихся частей трактата. Констатируется наличие в нем ряда уникальных сообщений, которые не встречаются в других источниках. Показано, что трактат содержит много сведений по истории взаимоотноше-ний Великого княжества Литовского с Крымским ханством и некоторыми другими татарскими ордами. Обращается внимание на информацию по истории взаимоотношений Великого княжества Литовского с Московским великим княжеством. = The main idea of the article is to characterize of the possibility of the use the content of treatise Michalon Lytvyn «About morals of Tatars, Lithuanians and Muscvityan» in the study of foreign policy problems. General scientific (analytical, synthetic, logical), historical (historical-comparative), source study (historical-critical) methods are used as a methodological base of research. The scientific debate on the possible author of the treatise, which appeared under the pseudonym Michalon Lytvyn, is analyzed in the article. The opinion of J. Ohman’ski about Ventseslav Nikolayevich, as the most probable author of the work is supported. The analysis of the contents of the ten remaining parts of the treatise is given, in terms of the ability to use its data to study the history of foreign policy of the Grand Duchy of Lithuania at the end of the XV – middle XVI century. It is argued that the text of the treatise contains a number of unique messages, which are not found in other sources. Also, the attention is drawn to the historical information of relations between the Grand Duchy of Lithuania and the Moscow Grand Duchy.