Рэдактарскае майстэрства Якуба Коласа (на прыкладзе працы над перавыданнем аповесці «Адшчапенец»)

Abstract

Даказваецца, што рэдактарскае майстэрства Якуба Коласа, яго дар тонка адчуваць значэнне роднага слова асабліва яскрава праявіліся падчас перавыдання яго ўласных твораў. Параўноўваюцца тэксты аповесці «Адшчапенец», выдадзеныя ў 1932 і 1952 гг. Пры падрыхтоўцы да перавыдання твора пісьменнік унёс шмат змен змястоўнага, лексіка-стылістычнага, граматычнага, арфаграфічнага і пунктуацыйнага характару. Падрабязна апісваюцца гэтыя змены, іх роля ва ўдакладненні сэнсу, удасканаленні мовы, узбагачэнні яе новымі стылістычнымі фарбамі. Абгрунтоўваецца апраўданасць гэтых змен. У прыватнасці, адзначаецца, што ў многіх выпадках лексічная замена звязана з імкненнем дасягнуць большай дакладнасці, сэнсавай адпаведнасці, часта яна дыктавалася жаданнем выкарыстаць замест кніжнага слова яго агульнаўжывальны або размоўны адпаведнік, замяніць устарэлае слова сучасным варыянтам. = Доказывается, что редакторское мастерство Якуба Коласа, его дар тонко чувствовать значение родного слова особенно ярко проявились во время переиздания его собственных произведений. Сравниваются тексты повести «Отщепенец», изданные в 1932 и 1952 гг. При подготовке к переизданию произведения писатель внес много изменений содержательного, лексико-стилистического, грамматического, орфографического и пунктуационного характера. Подробно описываются эти изменения, их роль в уточнении смысла, усовершенствовании языка, обогащении его новыми стилистическими красками. Обосновывается оправданность этих изменений. В частности, отмечается, что во многих случаях лексическая замена связана со стремлением достичь большей точности, смыслового соответствия, часто она диктовалась желанием употребить вместо книжного слова его общеупотребительный или разговорный эквивалент, заменить устаревшее слово современным вариантом. = Yakub Kolas’ literary talent was especially revealed during the work on the reissue of his novels. E.g. in the novel «The Renegade» the writer altered the text in a number of ways. He modified it by changing the content itself, as well as vocabulary, grammar, spelling and punctuation. Such alterations were justified by a number of reasons: to better communicate lexical meaning of the text, use common or modern language instead of formal or obsolete words. The author of the article analyzes these text changes and their role in the language development, proves the correctness of these changes.