Палемон Пантыйскі і легенда аб Палемоне ў летапісанні Вялікага княства Літоўскага

Abstract

У артыкуле даследуюцца антычныя першакрыніцы легенды аб Палемоне і рымскім паходжанні літоўцаў і вялікіх літоўскіх князёў. На думку аўтара, у XV—XVI стст. былі створаны дзве розныя версіі гэтай легенды: адна — польскіх храністаў (Ян Длугаш, Мацей Стрыйкоўскі), другая — беларуска-літоўскіх хронік. Беларуска-літоўская версія грунтавалася на традыцыях старажытнарускага летапісання, візантыйскіх і познерымскіх крыніцах. Асноўнымі крыніцамі для беларуска-літоўскай версіі легенды аб Палемоне былі «Хроніка» Яна Малалы, «Брэвіярый» Еўтропія, «Аб цэзарах» Аўрэлія Віктара. У беларуска-літоўскай версіі Палемон мае грэчаскае імя (не лацінскае «Лібон», як у польскай), паходзіць з Малой Азіі (а не Італіі), здзяйсняе ўцёкі пры імператары Нероне (а не падчас грамадзянскай вайны Цэзара з Пампеем) . The article investigates the antique sources of the legend of Polemon and Roman origin of Lithuanians and Lithuanian Grand Dukes. According to the author, two different versions of the legend were created in the XV— XVI centuries, one — by Polish chroniclers (Dlugosz, Stryjkovsky), the other — in the Belarusian-Lithuanian chronicles. Belarusian-Lithuanian version was based on the traditions of ancient Russian chronicles, Byzantine and late Roman sources. The main sources for the Belarusian-Lithuanian version of the legend of Polemon were «Chronicle» of John Malala, «Breviarium» of Eutropius, «De caesaribus» of Aurelius Victor. In the Belarusian-Lithuanian version of Polemon has a Greek name (Latin «Libo» in Polish), he comes from Asia Minor (not Italy), he flees under the emperor Nero (not during the Civil War between Pompey and Caesar)