Пожалуйста, используйте этот идентификатор, чтобы цитировать или ссылаться на этот документ:
https://elib.bsu.by/handle/123456789/275217| Заглавие документа: | Багемізмы ў старабеларускім літаратурным помніку «Аповесць пра Таўдала-рыцара» |
| Другое заглавие: | Bohemisms in Old Belarusian «Book of Taudal the knight» / H. V. Aleksiayevich Богемизмы в старобелорусском литературном памятнике «Книга о Тоудале-Рыцаре» / А. В. Алексеевич |
| Авторы: | Алексяевіч, Г. В. |
| Тема: | ЭБ БГУ::ГРАМАДСКІЯ НАВУКІ::Мовазнаўства ЭБ БГУ::ГРАМАДСКІЯ НАВУКІ::Літаратура. Літаратуразнаўства. Вусная народная творчасць ЭБ БГУ::ОБЩЕСТВЕННЫЕ НАУКИ::Языкознание ЭБ БГУ::ОБЩЕСТВЕННЫЕ НАУКИ::Литература. Литературоведение. Устное народное творчество |
| Дата публикации: | 2021 |
| Издатель: | Минск : БГУ |
| Библиографическое описание источника: | Журнал Белорусского государственного университета. Филология = Journal of the Belarusian State University. Philology. - 2021. - № 3. - С. 77-84 |
| Аннотация: | Даследаванне чэшскага моўнага ўплыву на старабеларускую пісьменнасць мае два асноўныя кірункі: вывучэнне багемізмаў у кантэксце чэшска-польска-старабеларускіх моўных узаемаадносін перыяду XIV–XVIII стст. і аналіз старабеларускіх пісьмовых помнікаў, якія з’яўляюцца перакладамі старачэшскіх рэдакцый. Першы кірунак даследавання ўлічвае ролю польскай мовы як пасрэдніка ў працэсе засваення багемізмаў старабеларускай пісьменнасцю, адпаведна, шлях пранікнення чэшскіх запазычанняў у старабеларускую мову быў непрамым. Другі кірунак арыентаваны на вывучэнне багемізмаў, якія былі непасрэдна запазычаны са старачэшскіх крыніц. Вядома, што некаторыя старабеларускія помнікі, сярод якіх біблейскія пераклады Ф. Скарыны, «Сказанне пра Сівілу-прарочыцу», «Песня песняў» з рукапісу 588 Сінадальнага зборніка, «Аповесць пра Таўдала-рыцара», «Кніга Тавіта», узыходзяць да чэшскіх рэдакцый. Багемізмы, выяўленыя ў названых помніках, з’яўляюцца прамымі запазычаннямі чэшскага паходжання. Разглядаецца адзін з такіх старабеларускіх помнікаў – «Аповесць пра Таўдала-рыцара». Увага скіравана галоўным чынам на падрабязны этымалагічны аналіз багеміз маў, якія захаваліся ў тэксце (вражделникъ, горкость, мръха, ѡскварокъ, повлаць, прелишь, штиръ). Адзначаюцца таксама іншыя славянскія запазычанні – паланізмы і царкоўнаславянізмы (стараславянізмы). Атрыманыя вынікі паглыбляюць праблематыку міжславянскага моўнага ўзаемадзеяння, у прыватнасці чэшскага моўнага ўплыву на старабеларускую пісьменнасць. |
| Аннотация (на другом языке): | The study of Czech language influence on Old Belarusian is conducted in two main directions: the study of Bohemisms in the context of Czech-Polish-Belarusian language relations in the 14 th –18 th centuries and the analysis of Old Belarusian written monuments, which are translations of Old Czech editions. The first direction of research takes into account the role of the Polish language as an intermediary in the process of assimilation of Bohemisms by Old Belarusian, respectively the way of penetration of Czech borrowings into the Old Belarusian language was indirect. The second direction is focused on the study of Bohemisms borrowed directly from Old Czech sources. It is known that some Old Belarusian monuments such as Biblical translations by F. Skaryna, «Tale of Sivilla the prophetess», «Song of songs» from the manuscript 588 of Synod collection, «Book of Taudal the knight», «Book of Tovit» go back to the Czech editions. The Bohemisms found in the named monuments are direct borrowings of Czech origin. This article deals with one of such Old Belarusian monuments which is «Book of Taudal the knight». Mainly attention is paid to a detailed etymological analysis of the Bohemisms preserved in the text (вражделникъ, горкость, мръха, ѡскварокъ, повлаць, прелишь, штиръ). Other Slavic loanwords, Polonisms and Church Slavic (Old Slavic) are also noted. The obtained results deepen the problems of inter-Slavic language interaction, in particular the Czech language influence on the Old Belarusian written language. = Исследование чешского языкового влияния на старобелорусскую письменность ведется в двух основных направлениях: изучение богемизмов в контексте чешско-польско-старобелорусских языковых взаимоотношений XIV–XVIII вв. и анализ старобелорусских письменных памятников, являющихся переводами старочешских редакций. Первое направление учитывает роль польского языка как посредника в процессе усвоения богемизмов старобелорусской письменностью, соответственно, путь проникновения чешских заимствований в старобелорусский язык был непрямым. Второе направление ориентировано на изучение богемизмов, непосредственно заимствованных из старочешских источников. Известно, что некоторые старобелорусские памятники, среди которых библейские переводы Ф. Скорины, «Сказание о Сивилле-пророчице», «Песня песней» из рукописи 588 Синодального собрания, «Книга о Тоудале-рыцаре», «Книга Товита», восходят к чешским редакциям. Богемизмы, обнаруженные в названных памятниках, являются прямыми заимствованиями чешского происхождения. Рассматривается один из таких старобелорусских памятников – «Книга о Тоудале рыцаре». Внимание направлено главным образом на подробный этимологический анализ богемизмов, сохранившихся в тексте (вражделникъ, горкость, мръха, ѡскварокъ, повлаць, прелишь, штиръ). Отмечаются также другие славянские заимствования: полонизмы и церковнославянизмы (старославянизмы). Полученные результаты углубляют проблематику межславянского языкового взаимодействия, в частности чешского языкового влияния на старобелорусскую письменность. |
| URI документа: | https://elib.bsu.by/handle/123456789/275217 |
| ISSN: | 2521-6775 |
| Лицензия: | info:eu-repo/semantics/openAccess |
| Располагается в коллекциях: | 2021, №3 |
Все документы в Электронной библиотеке защищены авторским правом, все права сохранены.