Агіяграфічная паэма ў лацінамоўнай літаратуры Беларусі XVI – першай паловы XVII ст.

Abstract

Артыкул прысвечаны літаратуразнаўчаму аналізу тых лацінамоўных твораў, прыналежных да шматмоўнай паэзіі Беларусі XVI – XVII ст., якія адносяцца да жанру агіяграфічнай паэмы. Вывучаецца сфера ўжывання гэтага тэрміна і яго варыянтаў, прадстаўленых у працах Я. Д. Яноцкага, Я. Пельца, К. Польман. Разглядаецца шэраг пытанняў, звязаных з генезісам і эвалюцыяй жанра, вывучаецца літаратурна-мастацкая спецыфіка агіяграфічных паэм, створаных у Вялікім Княстве Літоўскім. Прадметам даследавання з’яўляюцца лацінамоўныя паэмы “Пра жыццё і подзвігі святога Гіяцынта” (1525) Мікалая Гусоўскага, “Эпас пра святога Казіміра” (1604) Яна Крайкоўскага, “Язафатыда” (1628) Язафата Ісаковіча. Пры гэтым два апошнія творы ўпершыню разглядаюцца ў кантэксце гісторыі беларускай лілтаратуры. Мэта даследавання – прадставіць гісторыю фарміравання і эвалюцыі жанра агіяграфічнай паэмы ў шматмоўнай літаратуры Беларусі эпох Рэнесансу і ранняга Барока ў рэчышчы еўрапейскай літаратурнай традыцыі. Робяцца высновы пра генетычную сувязь агіяграфічных паэм з задачай ушанавання тых святых, культ якіх меў дзяржаўнае значэнне ў Вялікім Княстве Літоўскім і зрабіў уплыў на фарміраванне адпаведнай рэлігійнай традыцыі ў духоўнай культуры Беларусі. Праведзенае даследаванне пацвярджае наяўнасць двух тыпаў эпічнага героя – воін-ратнік і святы-падзвіжнік – у лацінамоўным ліра-эпасе Беларусі названага перыяду Матэрыялы, змешчаныя ў артыкуле, арыентаваны на студэнтаў, аспірантаў і дактарантаў гуманітарных спецыяльнасцяў, на выкладчыкаў літаратуразнаўчых, гісторыка-культуралагічных і мастацтвазнаўчых дысцыплін, а таксама на навукоўцаў адпаведнага профілю.