Вавельскі спіс поўнага зводу агульнадзяржаўнага летапісання Вялікага Княства Літоўскага: арфаграфічны аспект даследавання

Abstract

Даследуюцца арфаграфічныя асаблівасці аднаго са спісаў поўнага зводу агульнадзяржаўнага летапісання Вялікага Княства Літоўскага, названага па месцы захавання Вавельскім. Сцвярджаецца, што тэксталагічна Вавельскі спіс, стварэнне якога датуецца другой паловай XVI ст., блізкі да Хронікі Быхаўца і з’яўляецца адзіным вядомым на сёння кірылічным рукапісам поўнага зводу. Даецца кароткая характарыстыка помніка. Адзначана наяўнасць некалькіх відаў почыркаў у рукапісе. Прыводзяцца прыклады ўрыўкаў, напісаных адрозным ад асноўнага почыркам. Выяўлена, што існаваў функцыянальны падзел працы сярод перапісчыкаў. Аналізуецца варыятыўнасць напісанняў пры перадачы ў Вавельскiм спiсе ўсходнеславянскіх і ўласнабеларускіх фанетычных рыс. Дэманструецца адыход ад кніжнаславянскай традыцыі праз фанетычныя і гіпернармальныя напісанні. Адзначаюцца прыклады індывідуальнай арфаграфічнай нормы перапісчыка і спарадычныя выпадкі фанетычных паланізмаў. Робіцца выснова пра арыентацыю скрыптараў на жывое маўленне іх сучаснікаў. = Исследуются орфографические особенности одного из списков полного свода общегосударственного летописания Великого княжества Литовского, названного по месту хранения Вавельским. Утверждается, что текстологически Вавельский список, создание которого датируется второй половиной XVI в., близок к Хронике Быховца и является единственной известной в настоящее время кириллической рукописью полного свода. Дается краткая характеристика памятника. Отмечено присутствие нескольких видов почерка в рукописи. Приведены примеры отрывков, написанных отличным от основного почерком. Выявлено, что имело место функциональное разделение работы среди переписчиков. Анализируется вариативность написаний при передаче в Вавельском списке восточнославянских и собственно белорусских фонетических черт. Демонстрируется отход от книжно-славянской традиции посредством фонетических и гипернормальных написаний. Отмечаются примеры индивидуальной орфографической нормы переписчика и спорадические случаи фонетических полонизмов. Делается вывод об ориентации скрипторов на живую речь их современников. - In the article orthographic peculiarities of the Wawel copy are analysed. The Wawel copy is a copy of the full code of the Grand Duchy of Lithuania state chronicle-writing named after its place of storage. The Wawel copy is textologically close to the Bychaviec Chronicle and is the only Cyrillic copy of the full code known today. The creation of the manuscript dates back to the 2nd part of the XVI century. In the first part of the article the general description of the work is given. The presence of several kinds of handwriting in the manuscript is noted. Examples of passages written in handwritings different from the main handwriting are given. Types of changes in handwriting are analysed, and the conclusion is made that functional division of labour had been existing in-between copyists. In the second part of the article the description of the Wawel copy’s orthographic peculiarities is given. The variability of ways of writing when a copyist reproduced Eastern Slavic and essentially Belarusian phonetic traits is analysed. Break with the bookish Slavonic tradition through phonetic and hyper-normative spelling is demonstrated. The examples of copyist’s individual orthographic norm and sporadic cases of phonetic Polish influences are noted. The conclusion is made that scriptors’ spelling was influenced by their contemporaries’ colloquial enunciation.