Традыцыі антыайчыннага рамана ў творах Томаса Бернхарда «Сцюжа» і Эльфрыдэ Елінэк «Дзеці мёртвых»

Abstract

Аналізуецца канцэпцыя радзімы ў раманах Т. Бернхарда «Сцюжа» і Э. Елінэк «Дзеці мёртвых». Творы разглядаюц-ца ў кантэксце жанру антыайчыннага рамана, характэрнага для аўстрыйскай літаратуры другой паловы ХХ ст. Асаблівая ўвага надаецца філасофіі названых твораў і аўтарскай канцэпцыі асобы, якія найбольш глыбока раскрываюць праблему на-цыянальнай самаідэнтыфікацыі. Падкрэсліваецца, што абодва раманы дэманструюць тыповае для аўстрыйскай літаратуры адчуванне беспрытульнасці, якое з’яўляецца вынікам падзей Другой сусветнай вайны і ідэалогіі нацызму. Выкліканы гістарычным мінулым негатывізм людзей у дачыненні да радзімы робіцца прычынай узнікнення ў герояў адчуванняў адзіноты і спустошанасці, абумоўлівае тэндэнцыю да разбурэння асобы. Адзначаецца, што аўтары звяртаюцца да праблемы маральнага выраджэння аўстрыйскай правінцыі, падкрэсліваюць, што існаванне чалавека ў гэтай краіне ператвараецца ў замкнёнае кола дэградацыі. Робяцца высновы пра тое, што Аўстрыя ва ўспрыманні Т. Бернхарда і Э. Елінэк не атаясамліваецца з паняццем радзімы, а творы пісьменнікаў з’яўляюцца яскравымі прыкладамі жанру антыайчыннага рамана. = Анализируется концепция родины в романах Т. Бернхарда «Стужа» и Э. Елинек «Дети мертвых». Произведения рассматриваются в контексте жанра антиотечественного романа, характерного для австрийской литературы второй половины ХХ в. Особое внимание уделено философии указанных произведений и авторской концепции личности, наиболее глубоко раскрывающим проблему национальной самоидентификации. Подчеркивается, что оба романа демонстрируют типичное для австрийской литературы чувство бесприютности, являющееся результатом событий Второй мировой войны и идеологии нацизма. Порожденный историческим прошлым негативизм людей по отношению к родине становится причиной возникновения у героев чувств одиночества и опустошенности, обусловливает тенденцию к разрушению личности. Отмечается, что оба автора обращаются к проблеме морального вырождения австрийской провинции, подчеркивают, что человеческое существование в этой стране переходит в замкнутый круг деградации. Делаются выводы о том, что Австрия в восприятии Т. Бернхарда и Э. Елинек не отождествляется с понятием родины, а произведения писателей являются яркими примерами жанра антиотечественного романа. = The article analyses the concept of Homeland in the novels «Frost» by T. Bernhard and «The Children of the Dead» by E. Jelinek. The literary works are regarded as belonging to the genre of the anti-patriotic novel typical of the Austrian literature of the latter half of the XX century. Special attention is paid to the philosophy of the novels mentioned, and also to the authorial concept of the individual which can reveal the problem of the national identity raised by the authors most deeply. It is underlined that both novels display the awareness of the transience typical of the Austrian literature, which makes up the result of the World War II and the Nazi ideology. Brought up by the historical past, the negativism of the people towards their homeland causes the characters’ feelings of solitude and voidness, and triggers the tendency to the anomie. Moreover, both writers turn to the problem of the moral degeneration of the Austrian province emphasizing that the human existence in this country turns out to be a vicious circle of the decline. The author concludes that Bernhard and Jelinek do not identify Austria with the notion of Homeland, and the mentioned novels are the vivid examples of the genre of anti-patriotic novel.