Праект генерал-губернатара Мікалая Хаванскага аб разборы і ўладкаванні беларускай шляхты

Abstract

На падставе архіўных дакументаў разглядаецца дагэтуль невядомы ў гістарыяграфіі сюжэт падрыхтоўкі ў 1823 г. праекта аб разборы і прыцягненні на ваенную службу беларускай шляхты па замове расійскага імператара Аляксандра І. Праект быў падрыхтаваны генерал-губернатарам віцебскім, магілёўскім і смаленскім Мікалаем Хаванскім. Упершыню аналізуецца сам змест праекта, а таксама акалічнасці яго разгляду на вышэйшым узроўні, эвалюцыя поглядаў расійскіх саноўнікаў у канцы XVIII — першай чвэрці XIX ст. на праблему «разбору шляхты» і прыцягнення яе на ваенную службу. Адзначаецца месца і значэнне праекта ў выпрацоўцы палітыкі адносна дробнай шляхты і яго ўплыў на распрацоўку ўказа 19 кастрычніка 1831 г. аб разборы шляхты ў беларуска-літоўскіх і ўкраінскіх губернях Расійскай імперыі = In the article, based mostly on the archive sources, the unknown in historiography story about the development on the imperator’s request in 1823 the project of segregation of the legal status of Belarusian gentry (drobnaja shlachta) and engaging of this group to the military service is analyzed. The project was consisted by the vitebsk, mohylev and smolensk governor-general Nikolay Hovanskiy. It is analyzed not only the contest of the project, but also circumstances of its consideration at the highest level, the evolution of the dignitaries views concerning the gentry’s segregation and engaging of this group to the military service during the late 18 th — early 19 th century. It is defined the place and the role of mentioned project on the development of Russian policy towards gentry and the impact of this project to the development of the decree of 19 th October 1831, which concerned the gentry’s segregation in Belarusian’s, Lithuanian’s and Ukrainian’s provinces of Russian Empire